Ik (Rudy) nam na 6 jaar afscheid als bestuurslid van brancheorganisatie Transport en Logistiek Nederland (TLN). Mijn maximale termijn van twee maal drie jaar zat erop. Jammer, maar ook heel goed. Vanuit het oogpunt van verandering is het geweldig dat statutair was vastgelegd dat bestuurders een maximale termijn mogen zitten. In een bestuur bestaande uit meerdere mensen blijft kennis en ervaring immers wel gewaarborgd. Toch creëer je hierdoor automatisch vernieuwing en verandering. Ik ben van mening dat we dit principe ook meer moeten toepassen op besturen van ondernemingen.
Wat zou er gebeuren als we directies benoemen voor een periode van bijvoorbeeld drie of vier jaar met de mogelijkheid deze maximaal daarna nog een keer te verlengen? Ik denk dat zo’n manager heel erg zijn best gaat doen om te zorgen dat hij een verlenging van zijn contract krijgt. Met succesvolle veranderingen in plaats van rustig de dagelijkse operatie te leiden. Ook de tweede periode zal hij vele verbeteringen op zijn conto willen schrijven. Want die periode is belangrijk als referentie voor zijn volgende benoeming bij een ander bedrijf. Zijn opvolger zal intact laten wat goed is, maar op zijn beurt met nieuwe inzichten het bedrijf aanpassen aan de wensen van markt en de ontwikkelingen van zijn tijd. Geweldig lijkt me dat.
Afgelopen maand concludeerde een onderzoek dat twee derde van de familiebedrijven een generatiewisseling van de directie niet overleeft. Het rapport van de Rotterdam school of Management, Erasmus University, concludeert dat de oorzaak daarvan is dat de voorgangers te veel de macht in handen houden en dus de nieuwe bestuurders te weinig ruimte geven. De nieuwe bestuurders kunnen hierdoor onvoldoende effectief ondernemen en zijn daardoor vaak te voorzichtig. Met alle gevolgen voor het bedrijf van dien.
Hieruit blijkt dat hoe succesvol iemand ook is er toch een bepaalde houdbaarheidsdatum bestaat binnen hetzelfde bedrijf. Als het jaren heel goed is gegaan hebben veel mensen de neiging om voorzichtiger te gaan ondernemen. Je wilt je eigen succes angstvallig in stand houden en je gaat de door jezelf geïnitieerde veranderingen uit het verleden zelf niet ongedaan maken. Ook al vraagt de huidige tijd er misschien wel om.
De broers Gerrit Jan en Ab Heijn van Ahold hadden zo’n voorganger. Namelijk hun oom die geen afscheid wilde nemen als directeur en zelfs toen hij werd weggestuurd nog vanuit zijn huis over het bedrijf bleef regeren. Daarom besloten de beide broers op hun veertigste al vast te leggen dat hen dat niet zou overkomen. Statutair werd geregeld dat ze met zestig jaar uit de directie en twee jaar daarna uit de RvC moesten. Toen het zover was wilde Ab Heijn echter op zijn beurt van geen wijken weten. Het is dus zaak om na te denken over maximale termijnen en dit tijdig contractueel vast te leggen. Dit geldt voor bestuurders, directies, raden van commissarissen en raden van advies. Natuurlijk geldt het ook voor externe adviseurs, ook die hebben een beperkte houdbaarheid.
Ik stel voor dat ik op mijn zestigste stop.